08 พฤษภาคม 2565

กลบทธงนำริ้ว


 

                                  กลบทธงนำริ้ว    
                                จาก "กลบทศิริวิบุลกิตติ์" โดยหลวงศรีปรีชา (เซ่ง)

                                            ๐ นับนับตั้งแต่นั้นแม่ขวัญเมือง      
                                            ผ่องผ่องผิวผุดเหลืองรุ่งเรืองสุด
                                            ส่องส่องแสงรังสีนี้ล้ำอุตม์         
                                            ล้ำล้ำเลิศมนุษย์เจ้าทรงครรภ์

                                            ดูดูดุจดวงแก้วแวววิเชียร         
                                            แววแวววาวเสถียรดูเฉิดฉัน
                                            แจ้งแจ้งใจว่าองค์เจ้าทรงครรภ์      
                                            ชื่นชื่นดังชมชั้นพิมานพรหม

                                            แสนแสนสุดที่แสนเกษมศุข         
                                            เริงเริงบันเทิงทุกนิยมสม
                                            รู้รู้แจ้งจึ่งเจ้าเข้าบังคม         
                                            กราบกราบทูลบรมอิศรา

                                            ท้าวท้าวฟังนางน้องเจ้าพร้องทูล      
                                            แจ้งแจ้งจิตรจำรูญใจหรรษา
                                            ซ้องซ้องเสียงท้าวร้องสาธุกา      
                                            ก้องก้องสั่งให้หาสุดาใน

                                            นางนางหน้าแต่ล้วนนวลละออง      
                                            เอี่ยมเอี่ยมผิวผุดผ่องสุดวิสัย
                                            ร่ำร่ำให้ดูแลแม่ดวงใจ         
                                            แจ่มแจ่มดวงพระทัยสำราญบาน ฯ

                                                ๑--------------------๑

กลบทธงนำริ้ว  ปรากฏอยู่ในการประพันธ์ลำดับที่ ๑๐ ของตำราศิริวิบุลกิตติ์
                        พิจารณาโดยรวมเห็นว่า มีข้อพิเศษเพิ่มจากกลอนทั่วไป คือ

   ให้ใช้คำซ้ำในลักษณะคำยมก (หรือซ้ำเสียง) นำหน้าในแต่ละวรรค โดยคำซ้ำนี้เปลี่ยนไปในแต่ละวรรคตามต้องการ


... ในความเห็นส่วนตัวแล้ว ในสมัยปัจจุบันนี้มีคำให้เลือกใช้มากขึ้นกว่าสมัยก่อน คำที่นำมาซ้ำกันควรเป็นคำยมกที่เราใช้กันอยู่ประจำในชีวิต (หรือใกล้เคียงที่สุด) เช่น เรื่อย ๆ, แผ่ว ๆ, เย็น ๆ, ค่ำ ๆ, ดึก ๆ เพื่อการอ่านที่เป็นธรรมชาติที่สุด

   ** กลบทนี้มีที่มาปรากฏทั้งในตำรา "กลบทศิริวิบุลกิตติ์"   และกลบท  "จารึกวัดพระเชตุพนฯ"

-๐ กลบทที่อยู่ในกลุ่มเดียวกัน ๐-
      • กลบท มยุราฟ้อนหาง 
      • กลบท สนล้อลม 


              ผิดพลาดประการใดขออภัยไว้ ณ ที่นี้ครับผม
               ...-๐  Black Sword (หมู มยุรธุชบูรพา) ๐-...

                                 


กลบทมยุราฟ้อนหาง

 



                           กลบทมยุราฟ้อนหาง
                                  จาก "กลบทศิริวิบุลกิตติ์" โดยหลวงศรีปรีชา (เซ่ง)

                                            ๐ หวนหวนเจ้าครวญหาว่ากรรมกรรม   
                                            อกอกเอ๋ยเวรมาจำจองผลาญผลาญ
                                            ให้ให้เราร้างแรมรักษอยู่นานนาน       
                                            จอมจอมนาถราชกุมารคลานเมียงเมียง

                                            มองมองแม่แลเหนยิ่งหวนหวน       
                                            จิตรจิตรร้อนอ่อนไรรวนครวญเสียงเสียง
                                            ก้องก้องแจ้วแก้วลูกเจ้ากล่าวเอียงเอียง   
                                            หมอบหมอบแม่แลเมียงเสียงอ่อนอ่อน

                                            กราบกราบลงทรงถามความตางจริงจริง   
                                            ไยไยจอมหม่อมแม่มิ่งยิ่งถอนถอน
                                            อ้าอ้าโอษฐ์โกรธใครรวนควรร้อนร้อน   
                                            จอมจอมท้าวเล่าลูกก่อนร้อนใดใด

                                            หรือหรือว่าข้ามีโทษโปรดบอกบอก      
                                            ขอขอจงทรงเอื้อนออกอรรถไขไข
                                            ให้ให้จัดขัดความจริงสิ่งในใน      
                                            บอกบอกกล่าวเล่าลูกไปใจจริงจริง

                                            นางนางท้าวเจ้าฟังบุตรสุดถามถาม      
                                            จอมจอมเจ้าจึ่งเล่าความทุกสิ่งสิ่ง
                                            แต่แต่เดิมเริ่มจากเมืองเรืองมิ่งมิ่ง      
                                            จนจนพรากจากยศยิ่งสิ่งใดใด

                                            ที่ที่มีเก็บเล่าบุตรสุดสิ้นสิ้น         
                                            ตามตามเรื่องเบื้องกระบิลสิ้นไขไข
                                            ให้ให้หน่อวรนาถฟังดั่งใจใจ      
                                            เอื้อนเอื้อนอรรถตรัสความไปใจอ่อนอ่อน ฯ

                                              ๑-----------------------๑

กลบทมยุราฟ้อนหาง ปรากฏอยู่ในการประพันธ์ลำดับที่ ๓๖ ของตำราศิริวิบุลกิตติ์
                                 พิจารณาโดยรวมเห็นว่า มีข้อพิเศษเพิ่มจากกลอนทั่วไป คือ

    ให้ใช้คำซ้ำในลักษณะคำยมก (หรือซ้ำเสียง) นำหน้าต้นวรรค และปลายวรรคของแต่ละวรรค โดยคำซ้ำนี้เปลี่ยนไปในแต่ละวรรคตามต้องการ

... ในความเห็นส่วนตัวแล้ว ในสมัยปัจจุบันนี้มีคำให้เลือกใช้มากขึ้นกว่าสมัยก่อน คำที่นำมาซ้ำกันควรเป็นคำยมกที่เราใช้กันอยู่ประจำในชีวิต (หรือใกล้เคียงที่สุด) เช่น เรื่อย ๆ, แผ่ว ๆ, เย็น ๆ, ค่ำ ๆ, ดึก ๆ เพื่อการอ่านได้เป็นธรรมชาติที่สุด

              ** กลบทนี้มีที่มาปรากฏทั้งในตำรา "กลบทศิริวิบุลกิตติ์"   และกลบท  "จารึกวัดพระเชตุพนฯ"

-๐ กลบทที่อยู่ในกลุ่มเดียวกัน ๐-
      • กลบท ธงนำริ้ว 
      • กลบท สนล้อลม 


              ผิดพลาดประการใดขออภัยไว้ ณ ที่นี้ครับผม
               ...-๐  Black Sword (หมู มยุรธุชบูรพา) ๐-...

                                 

กลบทรักร้อย


 


                                    กลบทรักร้อย
                                  จาก "กลบทศิริวิบุลกิตติ์" โดยหลวงศรีปรีชา (เซ่ง)

                                           ๐  ยังมีเมืองเมืองใหญ่หนึ่งไพบูลย์      
                                           พร้อมสกูลสกูลวงษ์ทั้งพงษา
                                           อันจอมท้าวท้าวไทน้ำใจกล้า      
                                           เธอเตรียมการการมหาโยธายศ

                                           เที่ยวปราบหมู่หมู่มหาประชาราษฎร์      
                                           ใจฉกาจฉกาจล้ำเกินกำหนด
                                           อันนามท้าวท้าวก็ไม่ได้ปรากฏ      
                                           โดยจะจดจดนามตามนคร

                                           พระบาลีลี้ลับไม่กลับกล่าว         
                                           วันหนึ่งท้าวท้าวเธอแสนสโมสร
                                           หมู่อำมาตย์มาตยาเสนากร         
                                           ต่างต่างอ่อนอ่อนชลีอภิวันท์

                                           แล้วกราบทูลทูลว่าฝ่าพระบาท      
                                           ขอทูลราชราชนรินทร์ดั่งอินทร์สรรพ์
                                           มีเมืองหนึ่งหนึ่งเลิศประเสริฐครัน      
                                           ดั่งเมืองสวรรค์สวรรค์เทียบมาเปรียบปาน

                                           แสนสนุกสนุกล้ำดั่งอำมเรศ         
                                           สุดวิเศษวิเศษสุดมนุษย์สถาน
                                           เจ้าเมืองครองครองธรรมเจตน์ชำนาญ      
                                           ครองแต่การการผลกุศลทรง

                                           รักษาศีลศีลจัดเป็นหัตถ์ขวา         
                                           ย่อมแกล้วกล้ากล้าจิตรคิดประสงค์
                                           ในไตรรัตน์รัตนีมุนีวงษ์         
                                           จำนงจงจงจิตรเป็นนิจกาล

                                           ถึงพระกายกายจะเกิดกุลีกิจ         
                                           แม้นชีวิตชีวิตถึงซึ่งสังขาร
                                           ไม่สละสละศีลสังวรญาณ         
                                           จิตรสมานสมานมั่นในขันตี

                                           ไม่ฆ่าสัตว์สัตว์เล็กชั้นเลือดเล็น      
                                           พระทัยเหนเหนผลกุศลศรี
                                           พระยาพาลพาลว่าดูราพี่         
                                           ตอบวาทีที่มหาเสนาทูล

                                           ว่าทำไฉนไฉนได้เหมือนหมายปอง      
                                           เรานี้ต้องต้องใจมไหศูรย์
                                           เสนามาตย์มาดจิตรชุลีทูล
                                           โดยตามมูลมูลคดีที่มีมา

                                           เมืองจัมบากบากจิตรจะคิดรบ      
                                           คงจะสบสบสมอารมณ์หา
                                           เปรียบดั่งผึ้งผึ้งรวงที่ร่วงรา         
                                           ร้างรังพาพากันเที่ยวสัญจร

                                           ไม่มีแม่แม่ผึ้งจะหึงหวง         
                                           พระองค์ล่วงล่วงยกพยุหรณ์
                                           เหนจะสมสมจิตรเหมือนคิดจร      
                                           เชิญรีบร้อนร้อนเร่งจัตุรงค์

                                           พระยาพาลพาลราชฉกาจก้อง      
                                           สดับพร้องพ้องความตามประสงค์
                                           พระทัยรื่นรื่นเริงบันเทิงทะนง      
                                           ให้จัดองค์องค์มหาโยธาทัพ ฯ

                                               ๑-------------------๑


กลบทรักร้อย ปรากฏอยู่ในการประพันธ์ลำดับที่ ๑๒ ของตำราศิริวิบุลกิตติ์


             พิจารณาโดยรวมเห็นว่า มีข้อพิเศษเพิ่มจากกลอนทั่วไป คือ

 - กำหนดให้ซ้ำคำ (ซ้ำคำหรือซ้ำเสียง) ระหว่าง "คำท้ายของช่วงแรก กับ คำแรกของช่วงกลาง" ของกลอนในวรรค

              ** กลบทนี้มีที่มาปรากฏทั้งใน "กลบทศิริวิบุลกิตติ์"  และ   "จารึกวัดพระเชตุพนฯ"

              ผิดพลาดประการใดขออภัยไว้ ณ ที่นี้ครับผม
                ...-๐  Black Sword (หมู มยุรธุชบูรพา) ๐-...


                          

กลบทเบญจวรรณห้าสี

 



                              กลบทเบญจวรรณห้าสี  
                                    จาก "กลบทศิริวิบุลกิตติ์" โดยหลวงศรีปรีชา (เซ่ง)

                                           ๐ จอมจักรเจ้าแจ้งเจาะฟังเพราะพร้อง      
                                           จวนจิตรจ้องจนใจสงสัยสนิท
                                          ไม่หมายแม้นมุ่งมาดบุตรคาดคิด      
                                           จอแจจิตรจวนเจือไม่เชื่อใจ

                                           ไถ่ถามถี่ถ้วนถึงตะลึงหลง         
                                           จิตรใจจงเจาะจ้องไม่ผ่องใส
                                           บุตรบอกเบื้องแบ่งบรรพ์ในทันใด      
                                           แนะนำให้เนื้อแน่ให้แน่วจิตร

                                           บ่ายแบแบ่งบอกเบื้องเรื่องแหวนผ้า      
                                           ให้เหนหาเหตหวนชวนใจสนิท
                                           ท้าวไทเที่ยงทัดแท้เหนแน่จิตร      
                                           คั่นขุ่นคิดเคืองแค้นแน่นหนักใน

                                           ใจจิตรจอดเจาะจงแสนสงสาร      
                                           แด้วแดดาลดูรดิ้นสิ้นสงสัย
                                           ร้อนแรงรุมรันรึงหฤาทัยใน         
                                           จวนจิตรใจจักจอดวอดวายเวียน

                                           กอดกายเกศแก้วเกิดกับอกแอบ      
                                           เนื้อนิ่งแนบเนตรนองประคองเศียร
                                           แสนสงสารเศร้าโศกวิโยคเจียร      
                                           วอดวายเวียนหวัดหวิดขาดจิตรใจ

                                           สองโศกสุดแสนสิ้นถวิลหวัง      
                                           วิเวกวังเวงว่าน้ำตาไหล
                                           อ้าโอษฐ์เอื้อนอรรถองค์ทรงพิไร      
                                           นองเนตรในหน้านั่งน้ำเนตรนอง

                                           หวนหุนไห้โหยหาเมตตาบุตร      
                                           เศร้าโศกสุดสงสารรอญรานหมอง
                                           ท้อแท้ทุ่มทิ้งทอดกอดบุตรประคอง      
                                           เทพเที่ยวท่องทุกทิศเจาะจิตรจง

                                           สงสารแสนสุดแสนกระษัตริย์โศก      
                                           แหล่งหล้าโลกลั่นเลื่อนสะเทื้อนหลง
                                           นกเนื้อนองเนตรแน่นแสนงวยงง      
                                           เหมวิหคหงส์โหยหวนพลอยจวนใจ

                                           จับเจ่าจิตรจอดจงเรื่องงงสงัด      
                                           ทิ้งทุ่มทัดเทวศทวีทั่ววิสัย
                                           แสนสงสารเศร้าโศกวิโยคใจ      
                                           ทั่วเทพไททุกทิศระทวยองค์ ฯ

                                              ๑-------------------๑


กลบทเบญจวรรณห้าสี ปรากฏอยู่ในการประพันธ์ลำดับที่ ๔๘ ของตำราศิริวิบุลกิตติ์


             พิจารณาโดยรวมเห็นว่า มีข้อพิเศษเพิ่มจากกลอนทั่วไป คือ

... ให้มีการเล่นสัมผัสอักษร ๕ คำเรียงชิดกัน วางไว้หน้าวรรคทุกวรรค สมดั่งคำว่า เบญจ (ห้า) นั่นเอง

              ** กลบทนี้มีที่มาปรากฏทั้งในตำรา "กลบทศิริวิบุลกิตติ์"   และกลบท  "จารึกวัดพระเชตุพนฯ"

-๐ กลบทที่อยู่ในกลุ่มเดียวกัน ๐-
      • กลบท อักษรล้วน 
       • กลบท อักษรสลับล้วน  
       • กลบท เลวงวางตรวจ  
       • กลบท ดวงเดือนประดับดาว  
       • กลบท ดำเนินนางสระ  


              ผิดพลาดประการใดขออภัยไว้ ณ ที่นี้ครับผม
               ...-๐  Black Sword (หมู มยุรธุชบูรพา) ๐-...


                          

กลบทกินนรเก็บบัว


 

                                            กลบทกินนรเก็บบัว  
                             จาก "กลบทศิริวิบุลกิตติ์" โดยหลวงศรีปรีชา (เซ่ง)

                                           ๐ สั่งทัพ เสร็จทัพ แล้วรับสั่ง       
                                           ให้โหรตั้ง หาตั้ง คูณหารนับ
                                           ให้ดูฤกษ์ ยกฤกษ์ จะเบิกทัพ          
                                           พวกโหรจับ หาจับ ตำรับครู

                                           พิเคราะห์วันหาวันวันธงไชย       
                                           ได้ฤกษ์ใหญ่ยามใหญ่ปลอดราหู
                                           พระกาลปลอดห่วงปลอดปลอดมิตยู      
                                           บ่ายหน้าสู่ผินสู่หมู่เทวา

                                           ให้จัดช้างแต่งช้างสำอางดี         
                                           ต้องชื่อศรีนามศรีมีมหา
                                           สำหรับทรงรองทรงองค์นรา      
                                           ให้จัดม้าแต่งม้ากล้าณรงค์

                                           ต้องชื่อเดชนามเดชวิเศษศรี         
                                           สำหรับที่รองที่มีประสงค์
                                           ให้จัดรถแต่งรถที่ยศยง         
                                           สำหรับองค์รององค์เมื่อทรงรถ

                                           ให้ต้องนามปีนามตามมนตรี      
                                           แต่ชื่อดีนามดีมีกำหนด
                                           เอาใบไม้รากไม้ได้ปรากฎ         
                                           ชื่อกำหนดนามกำหนดจดอังคาร

                                           เป็นนามเมืองชื่อเมืองเมืองจัมบาก      
                                           เรียกชื่อหลากนามหลากหลากสถาน
                                           เอารองเหยียบยืนเหยียบเหยียบตัวการ   
                                           ให้จอมอารย์เหยียบอานอ่านมนต์ทรง

                                           แล้วสอดองค์ทรงองค์อลงกรณ์      
                                           ดูอำภรอาภรณ์เครื่องสูงระหง
                                           สีแดงแสงแดงสอดแต่งทรง         
                                           ให้สององค์ใส่องค์ล้วนทรงแดง

                                           เอาตามวันศรีวันวันอาทิตย์         
                                           ให้แปลงฤทธิ์ปลงฤทธิ์ปลอบพระแสง
                                           ชื่อพระกาลนามพระกาลอันรานแรง      
                                           ให้บ่ายแบ่งเบี่ยงแบ่งพระพักตรา

                                           ให้หลีกข้างเลี่ยงข้างหว่างผีหลวง      
                                           ให้ปลอดห่วงเปล่าห่วงหลาวเหล็กหา
                                           ให้ทรงเหยียบเสด็จเหยียบเศียรนาคา      
                                           ให้ผิดหน้าบ่ายหน้าตามนาคิน

                                           แลดูดวงแลดวงพระทินกร         
                                           เหนรังศรเรืองศรราศีสิน
                                           ไม่มีเมฆหมอกเมฆเป็นเมฆบิน      
                                           ดูปลอดสิ้นเปลื้องสิ้นราคิดดวง

                                           พระทรงนั่งเสด็จนั่งคีวังคช         
                                           จิตรกำหนดใจกำหนดสะกดหน่วง
                                           จะยกฉายเมฆฉายหมายจิตรล่วง      
                                           พระทัยหน่วงจิตรหน่วงที่ช่วงเงา

                                           น้ำใจตั้งจิตรตั้งหวังอ่านเวท         
                                           แล้วเพ่งเนตรพิศเนตรพอเนตรเฉงา
                                           ดูอากาศแลอากาศเป็นลาดเลา      
                                           ก็เหนเงาแลเงาเป็นเงางาม

                                           ทั้งเงาช้างเงาทรงองค์กระษัตริย์      
                                           ดูผ่องจัดแผ้วจัดไม่ขัดขาม
                                           พอคิชฌราปีกรานำหน้างาม         
                                           เหนต้องนามตามนามนามสุรินทร์

                                           สกุณฤกษ์ ให้ฤกษ์ นำฤกษ์ทัพ      
                                           ชื่อก็จับ นามก็จับ กับทรงศิลป์
                                           ชื่อยศกิติ์ จองกิจ จอมนรินทร์      
                                           นามกระบิล ในกระบิล สุรินทร์นาม

                                           หนึ่งนกแร้งนำแร้งตำแหน่งมี      
                                           ช่างต้องที่ตามที่ไม่มีขาม
                                           สุรินทร์ฤกษ์ให้ฤกษ์ต้องฤกษ์ตาม      
                                           พระทรงนามทรงรดน้ำน้ำพุทธมนต์

                                           พระสงฆ์สวดพราหมณ์สวดประกวดกัน   
                                           เสียงก้องลั่นกลองลั่นหวั่นไพรสณฑ์
                                           ก็ย้ายทัพยกทัพจัตุรพล         
                                           จนลุดลล่วงดลเข้าดลแดน ฯ

                                             ๑--------------------๑

กลบทกินนรเก็บบัว ปรากฏอยู่ในการประพันธ์ลำดับที่ ๑๓ ของตำราศิริวิบุลกิตติ์


             พิจารณาโดยรวมเห็นว่า มีข้อพิเศษเพิ่มจากกลอนทั่วไป คือ

... ให้ซ้ำคำหรือซ้ำเสียงระหว่าง "คำท้ายของช่วงแรก" และ "คำท้ายของช่วงกลาง" ของวรรคกลอนทุกวรรค

   ** กลบทนี้มีปรากฏทั้งใน "กลบทศิริวิบุลกิตติ์"  และ   "จารึกวัดพระเชตุพนฯ"

** รูปแบบกลบทกินนรเก็บบัว ของ ศิริวิบุลกิตติ์ แตกต่างกับของ ประชุมจารึกวัดพระเชตุพนฯ ด้วยของประชุมจารึกวัดพระเชตุพนฯ ไม่ต้องระบุตำแหน่งที่แน่นอน ขอเพียงแต่อยุ่ในการอ่านช่วงแรก และช่วงกลาง ของวรรคกลอน
            
              ผิดพลาดประการใดขออภัยไว้ ณ ที่นี้ครับผม
               ...-๐  Black Sword (หมู มยุรธุชบูรพา) ๐-...


                          

กลบทธงนำริ้ว